5 wyzwań w obszarze cyfryzacji w branży medycznej i farmaceutycznej

Prace nad cyfryzacją w branżach farmaceutycznej i medycznej trwają już od co najmniej kilku lat. Szlak dla nowoczesnych rozwiązań technologicznych przeciera przede wszystkim sektor prywatny, jednak firmy działające w branży farmaceutycznej i medycznej wciąż stają przed pewnymi wyzwaniami.

Marketing Automation w branżach medycznej i farmaceutycznej

Jednym z istotniejszych elementów cyfryzacji jest automatyzacja wielu procesów, zwłaszcza tych powtarzalnych, przy których nowoczesne rozwiązania technologicznie świetnie się sprawdzają. Obecnie narzędzia automatyzujące wykorzystywane są przede wszystkim w celu:

• kontaktu z pacjentami - wirtualni konsultanci, chatboty;
• zarządzania danymi pacjentów - oprogramowanie umożliwiające elektroniczne zarządzanie dokumentacją;
• rejestracji wizyt - internetowe portale pacjenta pozwalające na rezerwację wizyty online;
• obsługi wizyt - możliwość potwierdzenia wizyty za pomocą aplikacji bez konieczności kontaktu z recepcją;
• obsługi płatności - możliwość płatności kartą, mobilnych oraz rozwiązania abonamentowe;
• realizacji e-wizyt - aplikacje mobilne pozwalające na skontaktowanie się z lekarzem bez konieczności wychodzenia z domu.

Choć każde z powyższych rozwiązań niesie ze sobą szereg korzyści, jednym z ważniejszych usprawnień wprowadzonych w ostatnich latach jest cyfrowe zarządzanie dokumentacją. Elektroniczne prowadzenie dokumentacji pozwala przede wszystkim na zautomatyzowanie wielu powtarzalnych procesów, takich jak odbiór i podpisywanie dokumentów czy przesyłanie ich do innych oddziałów. Dzięki temu wiele czynności może odbywać się szybciej, a jako że dokumenty mają formę cyfrową - dostęp do nich może mieć kilka osób jednocześnie.

Chcąc jednak wyjść naprzeciw oczekiwaniom współczesnych pacjentów, branża medyczna i farmaceutyczna powinna zainteresować się metodami i narzędziami, które od lat z powodzeniem wykorzystywane są w branży e-commerce w ramach Marketing Automation. Automatyzacja marketingu - jak brzmi tłumaczenie tego terminu - polega na prowadzeniu działań marketingowych przy zastosowaniu oprogramowania oraz narzędzi służących do usprawnienia procesów sprzedażowych. W branżach medycznej i farmaceutycznej mogą to być takie działania jak:

• wykorzystanie narzędzi wspierających targetowanie (określanie grup odbiorców),
• dostosowanie serwisu internetowego do grupy docelowej (pacjentów, partnerów),
• udostępnienie aplikacji i platform umożliwiających zakup leków, akcesoriów medycznych czy badań diagnostycznych,
• prowadzenie komunikacji wielokanałowej,
• wykorzystanie narzędzi do badania satysfakcji pacjentów.

Przy wprowadzaniu kolejnych rozwiązań należy jednak mieć na uwadze potencjalne zagrożenia związane z cyfryzacją. W tym kontekście największym wyzwaniem jest zapewnienie pacjentom i partnerom cyberbezpieczeństwa w celu ich ochrony przed kradzieżą wrażliwych danych. Na skutek ataku cybernetycznego może też dojść do awarii baz danych czy paraliżu urządzeń medycznych działających w sieci.

Jednym z rozwiązań z zakresu Marketing Automation w obszarze B2B oraz B2C jest Magic SMS - narzędzie automatyzujące kontakt konsultantów medycznych z handlowcami w branży farmaceutycznej, ale też z powodzeniem wykorzystywane w takich branżach, jak branża cateringowa i restauracyjna (informacja o promocjach, kontakt z klientami, sektorze usług (potwierdzenie / przypomnienie o terminie / ocena wykonanej usługi / przedstawienie nowej oferty) czy w branży fitness (na przykład wysyłanie treningów w formie video).

Narzędzie pozwala na wykorzystanie posiadanej bazy kontaktów, efektywne wchodzenie w interakcję z odbiorcami (mnogość wykorzystywanych elementów w konwersacji - video, ankieta, grafika) oraz daje dostęp do statystyk z wysyłanych wiadomości.

Wykorzystanie sztucznej inteligencji w branży medycznej

Istotną rolę w cyfryzacji w branży medycznej odgrywa sztuczna inteligencja (AI). Wraz z innymi narzędziami automatyzującymi, służącymi do zarządzania bazami danych, porządkowania informacji, usprawniania czynności dotychczas wykonywanych manualnie, integracji danych czy budowania scentralizowanej infrastruktury IT, może ona usprawniać pracę specjalistów oraz poprawiać jej jakość. Technologie bazujące na sztucznej inteligencji ułatwiają analizę danych, przyspieszają prowadzenie prac badawczych oraz pozwalają na efektywniejsze poszerzanie wiedzy.

Narzędzia analityczne w branży medycznej umożliwiają przekształcanie danych w niosące wartość wnioski i spostrzeżenia. To z kolei pomaga lekarzom zapewniać wyższej jakości opiekę medyczną i podejmować trafne decyzje. Coraz szersze zastosowanie w medycynie ma też Big Data - złożone zbiory danych, cechujące się dużą różnorodnością, których analiza jest trudna, ale może pozwolić na zdobycie nowej wiedzy. Big Data w branży medycznej może być stosowana nie tylko w celu zwiększenia skuteczności, produktywności, a tym samym zysków, ale też przewidywania rozwoju epidemii, leczenia chorób, zmniejszenia liczby zgonów czy do badań klinicznych.

Technologią coraz szerzej wykorzystywaną w medycynie jest blockchain - czyli łańcuch bloków, które służą do przechowywania oraz przesyłania informacji o transakcjach internetowych. W odniesieniu do branż medycznej i farmaceutycznej blockchain znajduje zastosowanie między innymi do weryfikacji pochodzenia produktów. Przy użyciu tej technologii każdy produkt wprowadzony do łańcucha dostaw jest śledzony od samego początku. W przypadku próby wprowadzenia na rynek podrabianej serii czy egzemplarzy leku system oparty na blockchainie rejestruje takie działanie i je uniemożliwia.

Optymalizacja i automatyzacja łańcucha dostaw w branży farmaceutycznej

Pandemia COVID-19 znacząco przyspieszyła transformację cyfrową w branży farmaceutycznej. Niestety nie oznacza to, że wszystkie problemy dotyczące tego sektora zniknęły - wynikają one w głównej mierze z nieodpowiedniego dostosowania się do tempa rozwoju technologicznego oraz stale rosnących potrzeb konsumentów. Cyfryzacja jest przede wszystkim procesem kosztownym i czasochłonnym, przez co niektóre firmy mogą opóźniać jej przeprowadzenie. Branża farmaceutyczna nie jest przy tym wolna od zagrożeń związanych z przedostawaniem się na rynek podrobionych produktów.

Ponadto procesy odbywające się na etapie łańcucha dostaw okazały się nieoptymalne, za wolne i niewystarczające w obliczu zwiększonego zapotrzebowania. Odpowiedzią na te trudności może być technologia blockchain. Systemy zarządzania łańcuchem dostaw bazujące na blockchainie zapewniają dostęp do niezbędnych danych w każdym miejscu i czasie, a dane te są na bieżąco aktualizowane. Łańcuch dostaw jest złożonym, drobiazgowym i cechującym się rozdrobnieniem procesem, polegającym w istotnym stopniu na wzajemnym zaufaniu, ale też wymagającym skutecznego monitorowania i weryfikowania danych. Blockchain zmniejsza ryzyko wystąpienia błędów, a jego właściwości dodatkowo zabezpieczają proces.

W przemyśle farmaceutycznym projekty blockchainowe mają na swoim koncie firmy Amgen, Sanofi i Pfizer, które rozpoczęły współpracę w celu zbudowania przejrzystego systemu kontroli badań klinicznych nowych leków. Dodatkowo Pfizer wspólnie z firmami z AbbVie, McKesson i Roche pracował nad narzędziem służącym do dostosowania wymogów regulacyjnych oraz zapobieganiu przenikania podrabianych leków do łańcucha dostaw, a w konsekwencji na rynek.

Obsługa pacjenta w dobie cyfryzacji branży medycznej

Za sprawą powszechnego dostępu do internetu, nie służy on nam już wyłącznie do celów rozrywkowych. Coraz częściej wykorzystujemy internet do celów związanych z troską o zdrowie. Jak wskazują wyniki badań przeprowadzonych przez CBOS, Polacy w sieci:

• szukają informacji o lekarzach i usługach medycznych (69%),
• sprawdzają opinie na temat lekarzy (62%),
• szukają informacji na temat działania leków (57%),
• pobierają wyniki przeprowadzonych badań diagnostycznych (36%),
• kupują leki i suplementy dostępne bez recepty (20%),
• zamawiają akcesoria medyczne i sprzęt rehabilitacyjny (12%),
• realizują recepty (2%).

Aby trafić do takich pacjentów, należy dotrzeć do miejsc, w których się oni znajdują. W praktyce wiąże się to z koniecznością określenia ścieżek pacjentów (Patient Journey), identyfikacji ich problemów, wskazania punktów styku odbiorców z placówką medyczną i stworzenia strategii ukierunkowanej na doświadczenia pacjentów.

Jednak jednym z większych wyzwań, z jakim w tym procesie musi uporać się wiele placówek, jest niewystarczająca dostępność personelu medycznego. Potwierdzają to badania CBOS, zgodnie z którymi aż 82% Polaków uważa, że trudno jest umówić się na wizytę u specjalisty, a 71% ma negatywną opinię dotyczącą dostępności personelu w szpitalach. Poprawie tej sytuacji nie służą liczne czynności administracyjne, takie jak wypełnianie dokumentacji medycznej, które według raportu NIK pochłaniają 33% czasu podczas konsultacji stacjonarnej i aż 43% w trakcie teleporady.

By zwiększyć dostępność personelu medycznego, należy w pierwszej kolejności efektywniej zarządzać czasem już zatrudnionych specjalistów. Rozwiązania, które warto w tym celu zastosować, to:

• podejście digital first - pierwszy wywiad medyczny przeprowadza się zdalnie i na jego podstawie ocenia się konieczność odbycia wizyty stacjonarnej;
• integracja systemów informatycznych - na przykład narzędzi służących do obsługi diagnostyki laboratoryjnej i obrazowej;
• automatyzacja przepływu informacji między placówkami;
• cyfryzacja procesów administracyjnych i elektroniczne zarządzanie dokumentacją medyczną;
• wdrożenie systemów automatyzujących rejestracje wizyt.

Smart kontrakty w branży farmaceutycznej

Smart kontrakt to program komputerowy lub protokół przeznaczony do podpisywania dokumentów w wersji cyfrowej oraz ich automatycznej weryfikacji. Smart kontrakty działają na blockchainie, stąd są jednym z nieodłącznych etapów rozwoju technologii łańcucha bloków. Potencjał blockchaina jest tak duży, że często mówi się o nim jako o technologii rewolucyjnej - także w kontekście branży medycznej i farmaceutycznej.

Inteligentne umowy mogą pomóc zautomatyzować wiele aspektów związanych z łańcuchem dostaw. Dzięki zastosowaniu blockchaina smart kontrakty mają mieć największy wpływ na ograniczenie nielegalnego handlu wyrobami medycznymi, umożliwiając monitorowanie drogi produktu od zakładu produkcyjnego do apteki - gdy pacjent odbierze lek, sprzedaż zostanie zarejestrowana, a jego dystrybucja się zakończy.

Na tym etapie pewnym utrudnieniem może być jednak wciąż niedostateczne uregulowanie prawne smart kontraktów. Mimo że prawo cywilne przewiduje dowolność form wyrażania woli, w ustawodawstwie zarówno polskim, jak i innych krajów niewiele przepisów reguluje tego typu umowy. Z drugiej strony inteligentne umowy mają liczne zalety, takie jak nieusuwalność, co zapewnia specyfika blockchaina, a ponadto bezpieczeństwo, szybkość, efektywność oraz precyzja.

Choć w ostatnich latach prace nad cyfryzacją w branżach medycznej i farmaceutycznej znacząco przyspieszyły, firmy działające w tych obszarach wciąż stają przed licznymi wyzwaniami. Odpowiedzią na wiele problemów jest zastosowanie nowoczesnych technologii, w tym wykorzystujących sztuczną inteligencją, oraz zmiana podejścia do realizacji usług medycznych.